مسجد نصیرالملک شیراز

مسجد نصیرالملک شیراز کجاست؟

شیراز یکی از زیباترین شهرهای ایران است. این شهر زیبا که جز کلانشهر ها نیز می باشد، دارای جاذبه های گردشگری بسیاری است که هر ساله گردشگران بسیاری را با تور شیراز جذب می کند. مسجد نصیر الملک شیراز یکی از زیباترین مساجد ایران است که با نام مسجد صورتی نیز شناخته می شود. برای شناخت دقیق این مسجد و شگفتی های آن، با ما همراه باشید.

تاریخچه مسجد نصیرالملک شیراز

مسجد نصیر الملک شیراز در دوره قاجار و به دستور یکی از بزرگان آن زمان به نام میرزا حسن علی که به نصیرالملک مشهور بود، ساخته شده است. ساخت این مسجد به مدت 12 سال طول کشید ( مدت زمان ساخت از سال 1293 تا 1305 هجری شمسی). معمار این مسجد محمد حسن معمار است و در سال 1358 در آثار ملی ایران قرار گرفت. در دوره پهلوی، این بنا مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. اما در سال 1370 برای بار دوم مرمت این مسجد آغاز شد و حدود 15 سال ادامه داشت. با این حال، حفظ و نگهداری از مسجد همچنان ادامه دارد که مدیریت آن بر عهده آقای کوروش جاویدی است.

معماری مسجد نصیرالملک شیراز

زیر بنای مسجد نصیر الملک شیراز حدود 2212 متر مربع و مساحت آن نیز چیزی حدود 2900 متر مربع می باشد. معمار این مسجد بر خلاف معمار بسیاری از بنا های تاریخ که مشخص نیست، شناخته شده است و همانطور که اشاره شد، معمار آن محمد حسن معمار است. در ساخت مسجد نصیر از کاشی های فراوان و همچنین مقرنس کاری های بسیاری استفاده شده است. مسجد دارای حیاطی بزرگ و یک حوض در وسط آن می باشد. دیگر اجزای تشکیل دهنده مسجد شامل دو ایوان، دو شبستان، یک رواق و یک سر در ورودی است. طاق مروارید و دو گلدسته از دیگر قسمت های مسجد می باشند که هر کدام از آنها به طور مختصر  در ادامه توضیح داده شده است.

به طور کلی بسیاری از افراد متخصص در این زمینه، معماری مسجد نصیر الملک شیراز را نقد کرده و ساختار آن اعم از تزئینات، فضای شبستان، محور زدایی از قبله و ... را مشابه کلیسا و معابد مسیحیان و یهودیان دانسته و آن را مغایر با سبک معماری اسلامی و دینی می دانند.

بررسی بخش های مختلف مسجد نصیرالملک شیراز

در ادامه به بررسی بخش های مختلف مسجد نصیر الملک شیراز می پردازیم 

سر در ورودی مسجد 

در ورودی مسجد دارای طاق بزرگی است که با کاشی های هفت رنگ تزئین شده است. در ورودی مسجد یک در بزرگ چوبی و در بالای آن بر روی یک سنگ مرمر شعری از شوریده شیرازی نوشته شده است. همچنین تاریخ پایان ساخت مسجد نیز ذکر گردیده است.

شبستان مسجد نصیر الملک شیراز 

همانطور که اشاره شد، مسجد نصیر دارای دو شبستان در غرب و شرق بنا می باشد.  شبستان ها در امتداد محور قبله جهت گیری شده اند که مخالف فرم معمولی است. شبستان غربی از جنس آجر است و طاق آن روی ستون های سنگی و مارپیچ قرار گرفته است. تعداد ستون های سنگی 12 عدد است که در دو ردیف 6 تایی قرار دارند. شبستان از طریق درگاه های هفتگانه به مسجد مرتبط می شود که دارای در های چوبی و پنجره های رنگارنگ است. وجود این پنجره ها و درها، موجب شهرت و زیبایی این مسجد شده است.

وجود تزئینات کاشی کاری نیز موجب زیباتر بودن این شبستان نسبت به شبستان شرقی گردیده است.شبستان شرقی مسجد نصیر الملک شیراز، از سنگ گندمک ساخته شده و دارای تزئینات کاشی کاری با تصاویر گل و بوته است. وجود گل و بوته های بسیار زیبا و نقوش آن در این کاشی کاری ها، موجب شده که از آن به عنوان مسجد صورتی نیز یاد کنند. کف شبستان شرقی با کاشی های فیروزه ای تزیین شده و بر روی طاق آن نقوش اسلیمی و آیه های قرانی نگاشته شده است. سنگ محراب مسجد که کمی پایین تر از کف قرار دارد نیز از مرمر می باشد. لازم به ذکر است که شبستان غربی را شبستان زمستانه و شبستان شرقی را شبستان تابستانه می نامند.

طاق مروارید 

مسجد نصیر دارای دو ایوان است که از لحاظ ساختاری مشابه هم نیستند. ایوان شمالی دارای سه نیم طاق است و طاق میانی که بلند تر می باشد را طاق مروارید می نامند. دیوار های طاق پر از احادیث و آیه های قرآنی است. طاق دارای بدنه آجری است در حالی که درون آن برای استحکام و مقاومت در برابر زلزله، طاق های چوبی کار گذاشته شده است.

زمان مناسب برای بازدید از مسجد نصیر الملک شیراز

همانطور که اشاره شد، وجود در ها و پنجره های رنگارنگ مسجد نصیر الملک شیراز و انعکاس نور آن به داخل شبستان، موجب زیبایی و شهرت مسجد شده است. بنابراین بهترین زمان با توجه به قرارگیری مسجد، زمان هایی است که نور خورشید به داخل شبستان می تابد. ساعات اولیه روز که خورشید طلوع می کند، انعکاس نور را می توان به خوبی درون شبستان دید. این زمان در فصل  های سرد طولانی تر بوده در حالی که در فصول گرم زودتر به اتمام می رسد. بنابراین به طور کلی بهترین زمان برای بازدید از مسجد صورتی، ساعت 7 تا 10 صبح می باشد ( زمانی که  خورشید به داخل شبستان می تابد ).

نحوه دسترسی به مسجد نصیر الملک شیراز

این مسجد زیبا در خیابان لطفعلی خان زند و در مجله گود عرب ها قرار دارد. برای دسترسی به این مکان کافی است از سمت جنوب وارد خیابان لطفعلی خان زند شوید. مسیر دسترسی با استفاده از وسایل نقلیه عمومی نیز بسیار راحت می باشد. دیدنی های اطراف این مسجد که فاصله بسیار کمی از آن دارند، عبارت اند از نارنجستان قوام و خانه زینت الملوک است که حدود 300 تا 400 متر با مسجد فاصله دارند که موجب شده این محدوده مکان مناسبی برای سفر و تور هوایی شیراز باشد.