کاخ چهل ستون اصفهان ، یکی از باغ های تاریخی این شهر است که مربوط به دوران صفوی است. پس از به قدرت رسیدن صفویان و انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت آنها، باغ های زیادی در مرکز و میدان اصلی شهر احداث گردید. این باغ ها شامل باغ چهلستون، باغ هشت بهشت، باغ فتح آباد، باغ بلبل، باغ خلعت ، باغ نسترن و ... در خیابانی که امروزه آن را با نام چهار باغ می شناسیم، احداث شدند.
اما امروزه از آن باغ ها تنها باغ هشت بهشت و باغ چهلستون باقی مانده است. این دو باغ سلطنتی محل استراحت و خوشگذرانی و برگزاری جشن ها در دوران صفویان بوده است. ما در این مقاله به بررسی تاریخچه و اطلاعات گردشگری این باغ تاریخی در اصفهان می پردازیم.
کاخ چهل ستون اصفهان در نزدیکی میدان نقش جهان قرار دارد. این کاخ به عنوان محلی برای برگزاری جشن و پذیرایی از مهمانان مورد استفاده قرار می گرفته است. با توجه به کتیبه هایی که در این بنا کشف شده، این باغ به شاه عباس دوم نسبت داده می شود. شاه عباس اول در سال 1007 هجری قمری، دستور ساخت خیابان بزرگ و طویل چهارباغ را داد. باغ چهلستون که در وسط چهارباغ احداث گردید در سال 1057 هجری قمری، ساخت آن به پایان رسیده است. در ابتدا عمارت یا کوشک چهل ستون به دستور شاه عباس بزرگ ساخته شد. سپس توسعه این باغ و گسترش ایوان های آن در زمان شاه عباس دوم صورت گرفت.
کاخ چهل ستون اصفهان دارای 20 ستون است. اما به دلیل انعکاس ستون ها در آب به این نام مشهور است. عمارت اصلی باغ دارای ایوان بزرگی به طول 38 متر و عرض 17 متر می باشد. ستون های کاخ که در ایوان شرقی وجود دارند، از جنس درخت چنار و کاج می باشند. ارتفاع هر کدام از این ستون های چوبی 14 متر و تعداد آنها 18 عدد می باشد. سر ستون با هنر مقرنس کاری تزیین شده اند. ستون های مرکزی ایوان که تعداد آنها 4 عدد می باشد، روی پایه های سنگی قرار دارند که شکل شیر روی آنها حجاری شده است. میان این چهار ستون، حوض کوچکی از جنس مرمر وجود دارد که آب از طریق این شیر های سنگی به درون آن هدایت می شود.
سقف عمارت نیز از چوب ساخته شده که دارای تزیینات بسیار حیرت انگیزی است. از جمله تزییناتی که بر روی این سقف انجام شده شامل آینه کاری، گره های چینی و نقاشی های زیبا است. دو ستون دیگر از این کاخ، در انتهای ایوان قرار دارند که ارتفاع آنها 12 متر می باشد. این دو ستون مشرف به تالار آینه هستند. تالار آینه بخشی از بنا است که شامل آینه کاری های معرق زیبایی است. همچنین تعدادی آینه بزرگ نیز در تزیینات این تالار به کار رفته است. در گوشه ای از تالار آینه، کتیبه ای دیده می شود که سال ساخت بنا روی آن حک شده و قدمت آن به دوران صفویه باز می گردد.
تالار اشرف مهم ترین قسمت از کاخ چهل ستون اصفهان است. این قسمت تالار اصلی عمارت به شمار می رود و پر از نقاشی های زیبایی است که سقف و دیوار تالار را پوشانده است. سقف و پنجره های این قسمت با هنر منبت کاری و خاتم کاری آراسته شده اند. پنجره های تالار موجب نورگیری بنا شده و منظره زیبایی از باغ را نشان میدهند. نقاشی هایی که در این تالار وجود دارند شامل 6 عدد نقاشی رنگ روغن است که وقایع مختلفی از دوران صفویه مانند جنگ چالدران، ضیافت های شاه عباس، جنگ نادرشاه با هند، شاه طهماسب و پذیرایی از پادشاه هند، جنگ شاه اسماعیل با ازبک ها و ... را نشان می دهد. سایر نقاشی های تالار مربوط به بزم ها و جشن ها و پذیرایی از مهمان های خارجی است. سقف تالار از سه گنبد تشکیل شده که سطح داخلی آنها نیز با نقاشی هایی از رنگ روغن و طلا تزیین شده اند. این نقاشی ها نیز مجالس بزم شاهان را نشان می دهد.
کاخ چهل ستون اصفهان در دوران های مختلف دستخوش تغییرات بسیاری قرار گرفته است. در زمان شاهان صفوی کاخ چهلستون محل پذیرایی از مهمانان خارجی بود و یکی از مراکز مهم حکومتی به شمار می رفت. بدین ترتیب به وسعت و زیبایی کاخ افزوده شد. تا اینکه در زمان حکومت شاه سلطان حسین ( یکی از پادشاهان صفوی) کاخ چهلستون دچار آتش سوزی شد. بعد از این حادثه ناگوار کاخ مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. در زمان قاجاریه نیز که ظل السلطان والی اصفهان بود، صدمات بسیاری به باغ وارد شد. کاخ چهل ستون اصفهان تا پایان دوران قاجار وضعیت مناسبی نداشت. اما در دوران پهلوی کاخ چهلستون جانی دوباره گرفت.
مرمت و بازسازی کاخ به یک باستان شناس ایتالیایی واگذار شد و تا حد زیادی بازسازی و ترمیم گردید.بدین ترتیب کاخ چهل ستون اصفهان، تا به امروز، زیبا و پابرجا باقی مانده است. محوطه اطراف کاخ نیز با درختان کاج، سرو و چنار فضایی زیبا و سرسبز را به وجود آورده است. اگر قصد سفر به این شهر زیبا و تاریخی را چه به صورت شخصی و چه به صورت تور اصفهان دارید، بازدید از این مکان زیبا را فراموش نکید. برای دیدن این کاخ می توانید همه روزه به جز ایام سوگواری از ساعت 8 صبح تا 4 عصر با تهیه بلیط، اقدام کنید. آدرس این باغ نیز نزدیک میدان نقش جهان واقع در میدان امام حسین می باشد.