اکثر کسانی که به مشهد سفر کردهاند؛ خاطرات مشابهی را برای دوستانشان تعریف میکنند. برای مثال میگویند که به زیارت حرم امام رضا (ع) رفتیم، در شاندیز شیشلیک خوردیم و سری به مرکز خریدهای معروف شهر زدیم. اغلب آنها از جاذبههای گردشگری شهر مشهد اطلاع چندانی ندارند. برای مثال نمیدانند که یک خانه تاریخی با قدمتی بیش از صد سال در مشهد وجود دارد که از نظر معماری بینظیر است و بازدید از آن میتواند به خاطرهای جذاب از سفرشان به این شهر تبدیل شود.
خانههایی که درباره آن صحبت کردیم؛ خانه داروغه مشهد نام دارد. اگر قصد رزرو تور لحظه آخری و یا هواپیما را دارید و به زودی عازم این شهر هستید؛ با ما همراه شوید. ما در ادامه این مطلب میخواهیم بیشتر درباره خانه داروغه صحبت کنیم و از راز و رمز این خانه قدیمی پرده برداریم.
برای اینکه بدانیم چرا به این خانه قدیمی، خانه داروغه مشهد میگویند، باید به اواخر دوره قاجار برگردیم. زمانی که شهرها توسط داروغهها اداره میشد. یوسف خان هراتی اولین رئیس نظمیه مشهد پس از انقلاب مشروطه بود. او دستور ساخت خانهای را صادر کرد که اکنون به نام خانه داروغه شناخته میشود.
یوسف خان هراتی از این خانه به عنوان محلی برای سکونت خود و اعضای خانوادهاش استفاده میکرد. همچنین میهمانیهای مجللی در این خانه اعیانی برگزار میشد. او تا آخر عمرش در همین خانه زندگی کرد. در سال 1366 اهالی روستای شهیدیه از توابع میبد یزد این خانه را از ورثه یوسف خان هراتی خریداری کردند. آنها به دنبال مکانی برای برگزاری مراسم مذهبی در شهر مشهد بودند به همین دلیل این خانه قدیمی را که در نزدیکی حرم مطهر رضوی قرار داشت را با مبلغ ناچیزی خریدند.
چندین سال هیئتهای مذهبی به خانه داروغه مشهد رفت و آمد میکردند تا اینکه کمکم این خانه به فراموشی سپرده شد. شهرداری مشهد در سال 1381 خانه داروغه را به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت کرد. این خانه از آن زمان تا حدود ده سال بعد متروکه باقی ماند تا اینکه در سال 1391 شهرداری این خانه را خرید و آن را بازسازی و مرمت کرد.
مرمت این خانه قدیمی طی چندین مرحله انجام شد. در تمامی این مراحل معماران تلاش کردند که بافت قدیمی خانه را حفظ کنند و تغییرات زیادی در آن اعمال نکنند. خانه داروغه یکی از صدها خانه تاریخی باقیمانده در بافت قدیمی شهر مشهد است که خوشبختانه تخریب نشد و از بین نرفت. در حال حاضر این خانه به یک موزه تبدیل شده و علاقمندان میتوانند از آن بازدید کنند.
سبک معماری خانه داروغه مشهد تلفیقی از معماری اصیل ایرانی و سبک معماری روسی است. این خانه در زمینی به مساحت 1100 مترمربع ساخته شده است. جالب است بدانید که خانه داروغه همسطح با کوچه نیست و حدود 75 سانتیمتر پایینتر از سطح کوچه قرار دارد. زمانی که وارد خانه میشوید این اختلاف سطح را به خوبی متوجه میشوید. درِ ورودی این خانه نیز در قسمت جنوبی قرار دارد. یک حیاط نسبتاً بزرگ، با تعدادی باغچه و یک حوض مستطیلی شکل آبیرنگ از دیگر مشخصههای خانه داروغه هستند.
این خانه در دو طبقه ساخته شده است. طبقات به وسیله راهپلهای که در گوشه حیاط قرار دارد به هم متصل میشوند. همچنین این خانه قدیمی نیز همانند اکثر خانههای دوره قاجار، سه طرف حیاط را در بر میگیرند. به طوری که خانه به سه قسمت شمالی، شرقی و غربی تقسیم میشود؛ اما همه قسمتها با یکدیگر مرتبط هستند. تراس و راهپلههای خانه مطابق با معماری روسی ساختهشدهاند. حتی برخی از تزئينات نما و داخل ساختمان نیز رنگ و بوی معماری کشور روسیه را دارند.
تا اینجا درباره معماری کلی خانه داروغه مشهد صحبت کردیم و گفتیم که این خانه آجری به شیوه «سه طرف ساخت» بنا شده است. در گذشته خانهها به این شیوه ساخته میشدند تا تمام نیازهای اهالی خانه را در فصلهای مختلف سال برطرف کنند. اهالی خانه در فصلهای سرد سال در بخشهایی از خانه سکونت میکردند که رو به آفتاب باشد. این قسمت از خانه در روز با نور خورشید گرم میشد. همچنین مطبخ و سایر وسایلی که گرما تولید میکردند را در این قسمت از خانه قرار میدادند که به گرم شدن اتاقها کمک کند. بخش دیگر خانه که رو به آفتاب نبود در فصل تابستان مورد استفاده قرار میگرفت.
یکی از نکات بسیار جالب خانه داروغه وجود پنجرههای دوجداره و یک شومینه در قسمت زمستاننشین است. معماری این خانه به خوبی نشاندهنده هوش و ذکاوت معماران دوره قاجار است. همچنین جالب است بدانید که این خانه برخلاف بسیاری از خانههای قدیمی دوره قاجار، حمام دارد. در قدیم ساخت حمام در خانه مرسوم نبود و مردم برای حمام کردن به حمامهای عمومی میرفتند. مطبخ، سرداب، اتاقهای بادگیر، نانوایی و قسمت غلام رو از دیگر بخشهای خانه داروغه هستند.
برای بازدید از خانه داروغه مشهد باید به خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران بروید. در آنجا کوچهای به نام داروغه وجود دارد. خانه داروغه در این کوچه است. این خانه تاریخی تا مرکز شهر فاصله بسیار کمی دارد. اگر هتل محل اقامتتان در نزدیکی حرم مطهر است به راحتی با کمی پیادهروی به خانه داروغه خواهید رسید. خانه داروغه هر روز به جز روزهای تعطیل از ساعت 8 تا 2 بعدازظهر و از ساعت 4 تا 7 شب به روی علاقمندان باز است. اگر در ایام نوروز قصد سفر به مشهد را دارید؛ باید بدانید که ساعات بازدید از خانه داروغه در این ایام کمی متفاوتتر است. در ایام نوروز علاقمندان میتوانند هر روز از ساعت 8 صبح تا 10 شب از این خانه دیدن کنند. برای بازدید از خانه داروغه باید بلیت بخرید. همچنین در کمتر از یک ساعت میتوانید از همه بخشهای خانه دیدن کنید.
برای خرید بلیت هواپیما و یا رزرو تور مشهد از اهواز کافیست در سایت ما به قسمت تور داخلی سری بزنید. در این قسمت میتوانید تمام تورهای زمینی و هوایی را با جزئیاتی مانند قیمت، نوع پرواز و هتل محل اقامت را مشاهده کنید. همچنین کارشناسان ما در آژانس مسافرتی راز آسمان پایتخت آماده پاسخگویی به سؤالات شما درباره نحوه رزرو تور و خرید بلیت هواپیما هستند.